Aanbiedingsbrief

Wij sluiten het jaar 2019 af met een positief resultaat van € 1.027.000.

Toelichting

Wij stellen uw raad voor van het resultaat van € 1.027.000 een bedrag van € 668.000 over te hevelen naar volgend jaar. Op grond van het budgetrecht bepaalt de gemeenteraad of het budget overgeheveld mag worden naar het volgende jaar, zodat het in het volgende jaar alsnog aangewend kan worden. In deze jaarrekening wordt voorgesteld een bedrag van € 668.000 te reserveren voor specifieke doelen en het resterende saldo van € 359.000 toe te voegen aan de algemene reserve.
De specifieke doelen van de resultaatbestemming betreffen:
Leefbaarheidsplannen € 165.000
In de begroting 2019 is € 250.000 beschikbaar voor de leefbaarheidsplannen. Hiervan is € 85.000 bestemd voor "Quick Wins". Bij raadbesluit van 10 oktober 2019 heeft uw Raad reeds besloten het resterende budget van 2019 mee te nemen naar volgende jaren.
Budget Quick Wins € 84.000
Bij raadsbesluit van 10 oktober 2019 is een bedrag van € 85.000 bestemd voor "Quick Wins". In 2019 heeft de voorbereiding plaatsgevonden. Uitvoering vindt verder plaats in 2020. Het restant van € 84.000 zetten we in 2020 in.
InterBestuurlijk Programma € 86.000
Via het gemeentefonds zijn middelen beschikbaar gekomen voor de uitvoering van het InterBestuurlijk Programma. Het jaar 2019 stond vooral in het teken van het voorbereiden van de samenwerkingsafspraken tussen de vier overheden. Vanaf 2020 wordt meer aandacht besteed aan de (projectmatige) uitvoering van de samenwerkingsafspraken en procesbegeleiding in regionaal verband.
Klimaatmiddelen (decembercirculaire 2019) € 237.000
Via de decembercirculaire 2019 zijn vanuit het Rijk middelen beschikbaar gesteld voor de Transitievisie Warmte, Wijk Uitvoeringsplan en het Energieloket. Deze middelen zijn éénmalig beschikbaar gesteld voor een periode van 3 jaar (2019, 2020 en 2021).
Inburgering (meicirculaire 2019) € 54.000
Via de meicirculaire 2019 zijn vanuit het Rijk middelen beschikbaar gesteld ter voorbereiding op de nieuwe wet Inburgering die per 1 januari 2021 ingevoerd wordt. Eind 2019 is echter pas meer duidelijk geworden over deze nieuwe wet. De voorbereiding vindt plaats in 2020.  

Energietransitie € 42.000
Bij raadsbesluit is in juni 2019 een bedrag van € 100.000 beschikbaar gesteld voor het Programma Energietransitie. Door vertraging van het Klimaatakkoord en daarmee ook van de Regionale Energietransitie is het budget in 2019 niet volledig ingezet.
Totaal resultaatbestemming 2019 € 668.000.

Hoofddoelstelling in deze raadsperiode is een structureel gezonde financiële positie in relatie tot het met de raad afgesproken niveau van dienstverlening en voorzieningen voor inwoners en bedrijven in Zwartewaterland.
In het kader van het Interbestuurlijk Toezicht door de Provincie is aan onze gemeente voor 2019 op alle domeinen een groene score toegekend. Het gaat om de domeinen financiën, WABO (Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht), WRO (Wet Ruimtelijke Ordening), informatie- en archiefbeheer en huisvesting statushouders. Voor 2020 heeft het domein financiën echter een oranje score. De begroting 2019 en de meerjarenramingen waren in 2019 nog in evenwicht. Voor 2020 heeft uw Raad de begroting echter sluitend moeten maken door een bijdrage uit de reserve sociaal domein en de algemene reserve. Volgens de definities van het financieel toezicht is er dan geen materieel evenwicht (de structurele uitgaven worden niet met structurele inkomsten afgedekt), hetgeen automatisch tot een oranje codering leidt. De totaalscore voor IBT is wel groen. Alle andere domeinen scoren in 2020 namelijk wel een groene score. Bij de programmabegroting 2020-2023 heeft uw Raad taakstellende bezuinigingen en ombuigingen in de meerjarenbegroting vastgesteld. Indien deze taakstellingen en ombuigingen worden gerealiseerd voldoen wij op termijn weer aan het vereiste van materieel evenwicht en wordt de score voor financiën weer groen.

Gemeenten werken samen met de provincies, de waterschappen en het rijk aan grote maatschappelijke opgaven. Dit gebeurt in het Inter Bestuurlijk Programma (IBP).
De gezamenlijke agenda ligt in het verlengde van het Regeerakkoord dat eind 2017 is gesloten. Deze agenda sluit goed aan bij onze eigen ambities. Het IBP maakt zoveel mogelijk gebruik van al bestaande samenwerkingsverbanden en programma's om onnodige bestuurlijke drukte te voorkomen. Het jaar 2019 stond in onze regio vooral in het teken van het voorbereiden van de samenwerkingsafspraken en het uitvoeren van onderzoek. Vanaf 2020 komt het accent meer te liggen op de (projectmatige) uitvoering.
De belangrijkste in 2019 uitgevoerde activiteiten lichten we in de bestuurlijke samenvatting per thema toe. We belichten de bereikte resultaten in regionaal verband en de resultaten van onze eigen gemeente.

Landelijk is de vraag naar woningen sterk toegenomen. Belangrijke speerpunten zijn het vergroten en versnellen van de bouwproductie, meer flexibiliteit passend bij de veranderde woonbehoefte, duurzaamheid en betaalbaarheid. Ons laatste woonbehoefte-onderzoek stamt uit 2016 en onze woonvisie geldt vanaf 2017. In het voorjaar van 2020 start een nieuw woonbehoefte-onderzoek. Naast de behoefte aan gezinswoningen is binnen onze gemeente vooral behoefte aan woningen voor kleine (1 à 2) persoons-huishoudens. Het aanbod en de vraag naar gezinswoningen loopt redelijk in de pas. Het bouwen voor kleine huishoudens is bij nieuwbouw een aandachtspunt. Met de woningbouwcorporatie Wetland Wonen zijn afspraken gemaakt over het omzetten van een aantal gezinswoningen naar kleinere woningen, bijvoorbeeld in de wijk Binnenlanden-West in Genemuiden.
Ook zijn er al langer bestaande prestatie-afspraken met de woningcorporatie over de huisvesting van statushouders en de huisvesting van mensen die vanuit instellingen voor beschermd wonen instromen in de gewone woningvoorraad. Voor de huisvesting van arbeidsmigranten is inmiddels een startnotitie opgesteld die begin 2020 aan de gemeenteraad is voorgelegd.
Om de bestaande woningvoorraad te verduurzamen passen we de landelijke subsidieregelgeving toe. Het verduurzamen van de sociale woningvoorraad maakt deel uit van de prestatie-afspraken die met Wetland Wonen zijn gemaakt.
Grondexploitaties/nieuwbouw woninglocaties
Op de woningbouwlocatie Agnietenterrein zijn in 2019 alle kavels verkocht. Alle te bouwen woningen op de particuliere kavels zijn vergund. Een aantal van deze woningen zijn inmiddels gebouwd en worden bewoond. De andere worden op dit moment gebouwd. Het is de bedoeling de appartementen, rijwoningen en twee onder één kappers die door de projectontwikkelaar worden gerealiseerd, in 2020 te bouwen. In mei 2019 is de overeenkomst getekend tussen ons college en de Knarrenhof om zestien levensloopbestendige woningen te bouwen in Hasselt.
Voor Hasselt om de Weede is een geactualiseerde grondexploitatie vastgesteld. Het Bestemmingsplan Hasselt om de Weede fase 1B Zuid en het bijbehorende beeldkwaliteitsplan zijn vastgesteld. Het is een kleinschalig plan met een plancapaciteit van 62 woningen. Het is de eerste fase van de verdere ontwikkeling van Hasselt om de Weede. Het betreft nieuwbouw in de koopsector die specifiek ruimte biedt aan levensloopbestendige woningen.

Het klimaat verandert. In een participatief traject hebben we in onze gemeente verkend wat de knelpunten zijn op het gebied van hitte, droogte, wateroverlast en veiligheid. De lokale resultaten hebben we opgenomen in de notitie 'Bouwsteen klimaatadaptatie'. Deze notitie is in het voorjaar van 2019 vastgesteld door de gemeenteraad. De vier daarin opgenomen actielijnen gaan wij uitwerken en uitvoeren. In het regionale samenwerkingsverband RIVUS hebben wij ook klimaatstresstesten uitgevoerd. Deze worden vanaf 2020 verwerkt in een regionaal uitvoeringsplan die de deelnemende overheden gaan vaststellen. Bij nieuwe ontwikkelingen zoals de woningbouw in Hasselt om de Weede en de beoogde uitbreiding van het bedrijventerrein Zevenhont Oost en Zuid in Genemuiden, houden we rekening met klimaatverandering.
Het bestaande Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) is verlengd voor de jaren 2020 en 2021 zodat we de benodigde aanpassingen op het veranderende klimaat goed kunnen verwerken in het nieuw op te stellen GRP voor de jaren 2022-2026. De uitkomsten van de in 2019 uitgevoerde stresstest naar wateroverlast betrekken we hierbij.
De feitelijke overdracht van het beheer en onderhoud van stedelijk water naar het Waterschap Drents Overijsselse Delta heeft in 2019 plaatsgevonden.
In 2019 heeft de gemeenteraad het groenbeleidsplan vastgesteld. Biodiversiteit maakt hier deel van uit. Het groenbeheerplan is momenteel in de maak. Verder is in 2019 het beheerplan Spelen vastgesteld. Hierbij is afgesproken dat speelplaatsen onderhouden worden op kwaliteitsniveau B van de CROW. Hiervoor is de eerste paar jaar een verbeterslag nodig om de speelplaatsen op dit niveau te krijgen. In 2019 zijn we hiermee gestart. Tegelijk met het beheerplan Spelen is de startnotitie Buitenruimteplan vastgesteld. Onze focus willen wij verbreden van "spelen" naar "bewegen en ontmoeten in de publieke ruimte".
Ons doel is om de openbare ruimte goed te onderhouden in aansluiting op de afgesproken onderhoudsniveaus. De uitvoering vindt plaats op basis van het uitvoeringsprogramma Werken & Projecten. De verbeterslag bij groen en bij voet- en fietspaden (kwaliteitsniveau B)  is uitgevoerd waardoor we ook hier op het gewenste kwaliteitsniveau zijn gekomen. We blijven het groen en de paden op niveau B onderhouden.

De samenwerkende overheden hebben het landelijke Klimaatakkoord ondertekend. De besturen hebben ervoor gekozen op regionaal niveau samen te werken aan de energietransitie. Nederland is onderverdeeld in dertig regio's die allemaal een Regionale Energiestrategie (RES) ontwikkelen. Ook de overheden in West-Overijssel zijn hiermee gestart. Op 1 juni 2020 moet er een concept-RES liggen voor het opwekken van duurzame energie op land. Hierin geeft onze regio aan welke bijdrage zij wil leveren aan de landelijke doelstelling van het opwekken van 35 Terra Watt per uur via zon- en windenergie. De door onze raad in 2019 vastgestelde gemeentelijke ambitie met ruimte voor zon en wind is ingebracht in dit regionaal te formuleren bod. Wanneer met de optelsom van de dertig regio's de landelijke doelstelling niet wordt bereikt, volgt op basis van een landelijke doorrekening een verdeling naar de regio's van de restopgave. Voor het opstellen van de RES zijn via de septembercirculaire 2019 van het rijk financiële middelen toegekend. Deze zijn rechtstreeks naar de provincies gegaan. De provincies betalen namelijk de proceskosten.
Daarnaast is in 2019 bij het voorbereiden van onze Omgevingsvisie aandacht geweest voor het verkrijgen van inbreng vanuit de samenleving op het thema 'duurzaam opwekken van energie' via zonneparken en windmolens. De invulling van de ruimtelijke kaders moeten in 2020 zijn beslag krijgen.
Het eerste postcodeproject voor duurzame energie van de Coöperatie Energiek Zwartewaterland is gerealiseerd. Ook is een initiatief in de wijk Barsbeek in Zwartsluis gestart om de eigen wijk voor te bereiden op een aardgas-loze toekomst. Nieuwbouw is inmiddels gasloos.
Via de decembercirculaire 2019 van het Rijk is aan de gemeenten geld beschikbaar gesteld voor hun energieloket. Omdat we van het aardgas afgaan en overgaan naar een duurzame manier van verwarmen en koken, is ook geld beschikbaar gekomen om de transitievisie Warmte op te stellen. In de visie komen de alternatieven voor aardgas te staan met een wijk-voor-wijkplanning als houvast voor alle partijen. Voor de transitievisie Warmte schrijven we in onze gemeente een plan van aanpak. De wijkuitvoeringsplannen volgen hierop.

Regio Zwolle
We zijn deelnemer aan de regio Zwolle. Op de agenda van de Regio Zwolle staan vijf opgaven: economie, menselijk kapitaal (Human Capital Agenda), bereikbaarheid, leefomgeving en energie. Rondom enkele opgaven zijn inmiddels coalitions of the willing ingericht: we zijn ambtelijk en bestuurlijk vertegenwoordigd bij de regio-brede tafel economie. Ook voor bereikbaarheid is een regiobrede tafel ingericht. We zijn als één van de regiogemeenten betrokken geweest bij het formuleren van de bereikbaarheidsambitie voor de regio. De A28 staat inmiddels op de Nationale Agenda en er is sprake van een succesvolle gezamenlijke lobby vanuit de Regio Zwolle met Friesland, Drenthe en Overijssel om tot een verbreding van de Kornwerderzandsluizen te komen. Deze maatregel geeft ruimte aan het goederenvervoer over water.
Ook participeren wij in de regio-brede Human Capital Agenda: samen investeren in de beschikbaarheid van mensen, wendbaarheid van werkenden en inclusiviteit: iedereen doet mee. In 2019 is de Human Capital agenda gestart. We hebben ondernemerskringen actief geïnformeerd over de mogelijkheden die de HCA-agenda biedt, in het bijzonder het ontwikkelfonds. Dit fonds is in het leven geroepen om werkgevers en werknemers financieel te ondersteunen bij hun persoonlijke ontwikkeling. Werkgevers kunnen een verzoek doen om cofinanciering in de vorm van een samenwerkingsverband of als individuele werkgever. De website van de Regio Zwolle ‘upgradejezelf’ is inmiddels in de lucht. Deze bevat informatie over het ontwikkelfonds en de mogelijkheid om de aanvraag in te dienen. Daarnaast lopen ook via het werkgeversgeversservicepunt contacten met ondernemers.
Regio Deal
De Regio Zwolle heeft een aanvraag ingediend bij het Rijk voor het sluiten van een Regio Deal. Eerst lag daarbij het accent op Human Capital. Inmiddels is de aanvraag verbreed naar een brede investeringsagenda. Het Rijk heeft laten weten 22,5 miljoen euro uit te trekken om te investeren in de Regio. De Regio Deal wordt in de periode tot het najaar van 2020 uitgewerkt met de samenwerkende partijen en de vakdepartementen, om tot een definitieve toedeling van de financiële middelen te komen.
Ondernemen in Zwartewaterland
Onze bestuurlijke doelstelling is om bedrijven die willen uitbreiden, voor zover mogelijk, industriegrond aan te bieden in de eigen kern. In de regio West-Overijssel zijn programmeringsafspraken gemaakt. Hierin is opgenomen hoeveel hectare uitbreidingsruimte gemeenten hebben. De afspraken geven voldoende ruimte voor Zwartewaterland. Zowel Zevenhont Oost als Zuid zijn in de huidige afspraken opgenomen.
Er is onder voorwaarden principe-medewerking verleend aan het uitbreidingsverzoek van Vebe op Zevenhont-Zuid. Ook zijn in 2019 diverse onderzoeken uitgevoerd ter voorbereiding op en onderbouwing van de Nota van Uitgangspunten die opgesteld is voor Zevenhont Oost. Deze Nota van Uitgangspunten is op 27 februari 2020 voorgelegd aan de raad.
Samen met het bedrijfsleven is in 2019 een plan op hoofdlijnen opgesteld voor de ‘Topwerklocatie Tapijtcluster’. Aan de hand van dit plan heeft het bedrijfsleven (via de Ondernemerskring Genemuiden) provinciale subsidie verkregen. Ook de gemeente heeft een bijdrage geleverd. In het plan zijn vier actielijnen onderscheiden: duurzaamheid, circulair, profilering en verkeersontsluiting.
Er is een verordening reclamebelasting Kernzone Genemuiden vastgesteld. De opbrengsten hiervan worden beschikbaar gesteld als subsidie voor de ondernemers in de kernzone Genemuiden (ondernemersfonds). Ondernemers zijn hierdoor in de gelegenheid een substantiële bijdrage te leveren aan de leefbaarheid en de levendigheid van de Kernzone door als collectief activiteiten te ondernemen en/of investeringen te doen.
Het ondernemersloket wordt nog steeds goed gevonden door ondernemers. Veel ondernemers zijn in 2019 geholpen. Met de inzet van het kernteam hebben we een aantal Omgevingsvergunningaanvragen voor bedrijven LEAN behandeld, waardoor deze zo spoedig mogelijk verleend konden worden.
De opbrengsten leges omgevingsvergunningen zijn in 2019 niet gerealiseerd. Het (landelijk) stikstofbeleid staat op dit moment grotere bouwprojecten in de weg. Helaas heeft dit ook binnen onze gemeente zijn uitwerking. De hoeveelheid (kleinere) aanvragen zijn in lijn met de verwachtingen.
Grondexploitaties Bedrijventerreinen
Het project Waterfront betreft de herstructurering van een deel van het verouderde bedrijventerrein Zwartewater te Hasselt. De laatste bedrijfskavels zijn verkocht. Bij het project Kranerweerd gaat het om de ontwikkeling van circa 30.000 m2 bedrijventerrein in Zwartsluis. Diverse kavels zijn in 2019 verkocht. Daarnaast ligt er voor een aantal percelen (totaal ca. 7.900 m²) een optie tot verkoop. De verwachting is dat ook deze kavels in 2020 worden verkocht. Daarmee resteert een verkoopopgave van ca. 2.400 m². Uitgangspunt is dat de verkoop van deze grond in 2021 plaatsvindt.

In 2018 zijn landelijk afspraken gemaakt over het IBP-onderdeel Vitaal Platteland. De samenwerkende overheden hebben afgesproken zich eerst te richten op 15 zogeheten kansrijke gebieden waarin zich een stapeling van opgaven voordoet. Noordwest Overijssel is één van deze gebieden. Hier staat de veenweideproblematiek centraal. Er is sprake van een gecombineerde problematiek van bodemdaling, CO-2 uitstoot door veenoxidatie, waterhuishouding en waterveiligheid (klimaatadaptatie). De provincie Overijssel heeft samen met de gemeenten Steenwijkerland, Staphorst, Zwartewaterland en Kampen, het Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDOD) en het ministerie van LNV concept-samenwerkingsafspraken en een gebiedsagenda opgesteld. Hierin worden drie geografische deelgebieden onderscheiden: het Nationaal Park Wieden-Weerribben, het laagveengebied de Oldematen & Veerslootlanden en het Nationaal Landschap IJsseldelta (i.c. de polder Mastenbroek). In de agenda zijn met name reeds lopende projecten, processen en activiteiten opgenomen. De rijksbijdrage kan bestaan uit extra geld waarvoor lokaal of regionaal al bijdragen waren geraamd.

Punten op de agenda die voor onze gemeente van belang zijn, betreffen:

• een betere verbinding tussen de deelgebieden in Noordwest Overijssel, een betere spreiding van toeristen en verleiden tot een langer verblijf in de regio door routes langs cultuurhistorisch waardevolle elementen te ontwikkelen en te benutten. Meer specifiek voor onze gemeente: het beleefbaar maken van de historie van het Zwartewatersklooster, de recreatieve meekoppelkans Stenen Dijk Hasselt en de herontwikkeling van het hooibergenterrein Hasselt. Er is in de agenda ook aandacht voor de verbinding van de Oldematen/Veerslootlanden met de IJsselvechtdelta. En de ontwikkeling van de poorten van/naar het nationaal Park de Wieden Weerribben
• de veenweidebodemdaling, vernatting (onder andere pilots onderwaterdrainage) en alternatieve verdienmodellen voor de landbouw
• een toekomstbestendig Mastenbroek, energietransitie, weidevogelbeheer, duurzame en klimaatbestendige inrichting met aandacht voor meerlaagsveiligheid
• klimaatmaatregelen in en rond de kern Genemuiden: het onderzoek naar waterretentie en compartimentering Genemuiden (met medefinanciering van het IJssel Vecht Delta Programma).

Op de langere termijn is met name het gezamenlijk ontwikkelen van een toekomstbestendig perspectief voor het gebied van belang. Het is de bedoeling dit gelijktijdig met de uitrol van de gebiedsagenda te doen. In het najaar van 2019 heeft het Ministerie van LNV laten weten indicatief maximaal 2,6 miljoen toe te kennen aan dit gebied. Zoals het ernaar uitziet komt voor Noordwest Overijsel uit de klimaatmiddelen nog eens 1,6 miljoen beschikbaar. Het ministerie van LNV voert nog overleg met het Ministerie van Financiën over de meest geschikte manier om de bijdrage (via de provincie) te verstrekken.

Een belangrijk thema op de agenda van het Inter Bestuurlijk Programma is dat er extra aandacht is voor kwetsbare groepen in de samenleving. Vaak gaat het om problemen die niet op zichzelf staan, maar met elkaar samenhangend de levensloop van mensen bepalen. Het jaar 2019 heeft in onze gemeente in het teken gestaan van het vergroten van het bewustzijn van inwoners dat zij voor alle zorgvragen of vragen over (terug)begeleiding naar betaald werk of een zinvolle dagbesteding bij de gemeente terecht kunnen. De centrale toegang voor het sociaal domein is hiervoor een belangrijke kapstok.
Ook maken we de beweging van (dure) maatwerkvoorzieningen naar preventie aan de voorkant. Dit gebeurt onder meer door het uitbreiden en het breder insteken van keukentafelgesprekken en een sterkere verbinding met maatschappelijke partners in het zorgnetwerk. In 2019 is de Preventienota voorbereid. Deze is in januari 2020 door de gemeenteraad vastgesteld.
In 2019 is door de gemeenteraad de Lokale Inclusie Agenda 2019-2020 vastgesteld. Hierin staan de activiteiten weergegeven die ingezet worden voor het inclusief beleid dat ook gemeenten moeten voeren als gevolg van het VN-verdrag.
Uit cliënttevredenheidsonderzoek blijkt dat cliënten tevreden zijn over onze voorzieningen. Ook vinden zij dat er voldoende zorg wordt geboden.
Er is een actuele digitale sociale kaart beschikbaar via de website van de gemeente. In 2020 vindt er onderzoek plaats naar een sociale kaart waar de nadruk meer komt te liggen op de activiteiten per kern. Dit wordt met Samen Zwartewaterland opgepakt.
Schulddienstverlening en budgetbeheer
In 2019 zijn mensen die zich aangemeld hebben voor schulddienstverlening binnen twee weken geholpen. Het voornemen van de raad om deze mensen binnen twee weken van dienst te zijn is hiermee behaald. Daarnaast is er in het gemeentehuis sprake van doelgerichte en laagdrempelige voorlichting over geld en budgetbeheer. Iedere woensdagochtend is er een financieel spreekuur voor onze inwoners.
In 2020 passen we ons beleid inzake schuldenaanpak en schuldhulpverlening aan. Hierin verwerken we de nieuwste en aansprekende inzichten. We willen mensen graag een toekomstperspectief bieden zonder oplopende schulden.
Kinderen en Jongeren
Vanuit het Preventieplan zijn een aantal acties ondernomen om ervoor te zorgen dat onze jeugd gezond en veilig opgroeit. Er is een aantal nieuwe cursussen bijgekomen, zoals positief opvoeden. Deze cursus, bestaande uit vier avonden, is in alle kernen georganiseerd. In totaal hebben 75 ouders in 2019 deelgenomen aan deze cursus. Alle cursussen/bijeenkomsten hebben tot doel ouders te ondersteunen in de opvoeding en jongeren te ondersteunen in het opgroeien. Ook in 2019 hebben we een vervolg gegeven aan de informatiebijeenkomsten en cursussen voor ouders en jongeren. Zo is de KIES training (Kinderen in echtscheidingssituatie) en SOVA aangeboden voor de jongeren in de basisschoolleeftijd. Nieuw dit jaar was het project steunouder vanuit het Preventieplan. In dit project krijg je als ouder tijdelijke ondersteuning in de opvang van je kind. In 2019 zijn er 16 ouders gekoppeld aan een steunouder.
Alle scholen worden financieel ondersteund (€ 3.000 per jaar per school) voor het inkopen van een weerbaarheidstraining. Nagenoeg alle scholen maken hier gebruik van.
We hebben de mogelijkheid onderzocht om mee te doen aan de methodiek “jongeren op gezond gewicht” (JOGG). Sinds maart 2019 zijn wij een JOGG gemeente.
Onderwijs, onderwijsachterstanden en voor- en vroegschoolse educatie
Met ingang van 2019 werken we met nieuw beleid ten aanzien van onderwijsachterstanden en voor- en vroegschoolse educatie (VVE): In 2019 is het nieuwe gemeentelijke onderwijskansenbeleid ''gelijke kansen voor ieder kind'' vastgesteld. Samen met onze partners hebben we deze visie vertaald in een uitvoeringsprogramma voor de jaren 2019 en 2020. In diverse werkgroepen wordt gewerkt aan de uitvoering. Op alle VO en MBO scholen wordt er gewerkt met een preventief spreekuur.
Vanuit de gemeente worden jongeren die bij VSO/PRO zitten vroegtijdig besproken met het onderwijs. Doel is om jongeren zoveel mogelijk naar arbeid te laten uitstromen. Afgelopen jaar heeft de samenwerking met het onderwijs geresulteerd in een hoge uitstroom naar arbeid. Onze jobcoach neemt in de regio actief deel aan uitstroom-overleggen van het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs om de Zwartewaterlandse jongeren goed te laten doorstromen naar de arbeidsmarkt of dagbesteding.
Laaggeletterdheid en versterken digitale vaardigheden
In 2019 hebben we via het Taalpunt en ROC Deltion een aanbod verzorgd voor circa 80 laaggeletterden. Er is een succesvolle pilot geweest met de organisatie van Taalmorgens in Zwartsluis. Hier gaan we in 2020 gemeente-breed een vervolg aan geven. Daarnaast is er via een cursusaanbod in de bibliotheek aandacht voor het versterken van digitale vaardigheden van onze inwoners.
Onderwijshuisvesting
In 2019 zijn we een traject gestart om samen met de schoolbesturen te komen tot een nieuw integraal huisvestingsplan voor het onderwijs. Dit traject hopen we in 2020 te kunnen afronden met de vaststelling van het nieuwe IHP door de gemeenteraad.

Samenwerken met inwoners
Complexe opgaven vragen om een sterke democratie en bestuur dat weerbaar is en tegelijk verbindend. En een overheid die in staat is om problemen op te lossen op een wijze die aansluit bij de eisen van deze tijd. De samenleving verwacht van het openbaar bestuur concrete resultaten op maatschappelijke opgaven. Daarvoor is het bestuur steeds meer aangewezen op initiatieven vanuit diezelfde samenleving. In onze gemeente hebben wij de notitie ‘Zo zijn onze manieren’ opgesteld. De hierin opgenomen spelregels rond het samenwerken met inwoners maken vast onderdeel uit van beleids- en besluitvormingsprocessen. Het recht van inwoners en partners  om ons als gemeente uit te dagen is hier een onderdeel van. We ondersteunen inwonersinitiatieven in de samenleving via Samen Actief. Er is ook een budget van € 50.000 beschikbaar gesteld voor grotere initiatieven.
Omgevingsvisie
Ook de Omgevingsvisie stellen we met inbreng van inwoners en samenwerkingspartners op. In april 2019 is de aanpak voor de tweede fase van het participatietraject vastgesteld door de gemeenteraad. In mei en juni zijn vervolgens zes Ontmoetingen geweest waarin samen met inwoners, ondernemers, (keten)partners en (maatschappelijke) organisaties de hoofdopgaven verder zijn uitgewerkt. Begin september zijn de resultaten van de Ontmoetingen gepresenteerd aan de gemeenteraad.
Ook zijn in het najaar de resultaten van de Ontmoetingen naast het gemeentelijk beleid gelegd in zogenaamde “botsproeven”. Daarbij is gekeken of er “botsingen” zijn tussen de resultaten van de Ontmoetingen en het al eerder vastgestelde gemeentelijke beleid. Met de gemeenteraad is hierover aan de hand van stellingen discussie gevoerd tijdens de informatiebijeenkomst in november. De opbrengst hiervan is meegenomen in de ambities die we formuleren voor de Omgevingsvisie. In de Omgevingsvisie worden de opgaven en ambities zo breed mogelijk en gebiedsgericht meegenomen zodat ook in omgevingsprogramma’s en projecten koppelkansen worden benut. Deze ambities zijn begin 2020 ter vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad.
Het streven is om vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet te beschikken over een Omgevingsvisie voor Zwartewaterland. Overigens is tijdens het samenstellen van deze Jaarverantwoording bekend geworden dat de invoeringsdatum van de Omgevingswet naar achteren gaat schuiven en dus niet 1 januari 2021 is. Het is op het moment van schrijven nog niet bekend wat de nieuwe datum wordt waarop de Omgevingswet van kracht wordt.
Leefbaarheidsplannen
We stellen samen met inwoners leefbaarheidsplannen per kern op. Op basis van de Ontmoetingen met inwoners in het kader van de Omgevingsvisie zijn kansen en uitdagingen geformuleerd. Deze zijn door de raad vastgesteld in het najaar van 2019. We gaan met inwoners doorpraten over de vraag welke opgaven prioriteit hebben en wat hiervoor passende oplossingen zijn. Deze bundelen we in de unieke leefbaarheidsplannen die voor de zomer aan de raad worden aangeboden.
Communicatie en dienstverlening
We beschikken over een nieuwe website. Ter voorbereiding op de nieuwe website hebben we via een enquête verbeterpunten in de digitale communicatie uitgevraagd. De reacties hebben we meegenomen in de vormgeving en inhoud van de website. De website is gebruiksvriendelijker qua kleursamenstelling, toegankelijkheid en vindbaarheid van onderwerpen. Daarnaast is er op de website een feedbackknop waarmee inwoners verbeterpunten voor de website kunnen doorgeven.
Ook beschikken we nu over een digitale interactieve begroting en een begroting in 1 oogopslag (BIEO). Belangstellenden kunnen hierdoor snel de informatie vinden waarnaar zij op zoek zijn. Via de BIEO krijgen de inwoners zicht op de besteding van hun belastinggeld en op de verhouding tussen de plaatselijke inkomsten van de gemeente en de bijdrage van het rijk.
In 2019 hebben we ingezet op het beter en sneller communiceren over dienstverlening, projecten, besluiten en nieuws. We hebben inzicht gegeven in feiten en meningen en zaken meer toegelicht. Het gaat hier om het besluitvormingsproces en de overwegingen daarbij. Dit hebben we doelgroep gericht gedaan via de verschillende (sociale) media, (interactieve) bijeenkomsten en bestaande netwerken.
In november hebben alle eigenaren van een woning de gelegenheid gehad via een webportaal de kenmerken van hun pand, zoals vastgelegd in de WOZ administratie en de voorlopige WOZ waarde 2020 te raadplegen en hierop te reageren. Het werken met voormeldingen heeft als doel vooraf afstemming te hebben over de van belang zijnde gegevens en daarmee de WOZ-waarde. Hiermee kan een eventuele bezwaar- of beroepsprocedure worden voorkomen. Deze werkwijze draagt bij aan transparantie en een hogere acceptatie bij belanghebbenden. Deze werkwijze onderschrijft de Waarderingskamer ook.
Sinds medio 2019 beschikken we over een digitaal meldpunt voor meldingen en klachten over de openbare ruimte.
Schrappen overbodige regels
Omdat wij uitgaan van meer vertrouwen in de samenleving is kritisch gekeken naar onze regelgeving. Om overbodige regels te voorkomen is beoordeeld of de algemeen verbindende voorschriften nog actueel zijn. Dit heeft geresulteerd in een raadsvoorstel om overbodige regels te schrappen. Bij het actualiseren van bestaande regelingen is eveneens gekeken of (een deel van de) regels geschrapt konden worden. Zo is een aantal regels uit de Algemene Plaatselijke Verordening verwijderd en is een veelheid aan regels in het sociaal domein samengevoegd tot één verordening sociaal domein. Deze verordeningen zijn inmiddels vastgesteld.
Privacy
In 2019 is er opnieuw inspanning verricht om te voldoen aan de basiselementen uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Dit betekent dat er onder andere privacy-beleid is opgesteld, verwerkersovereenkomsten zijn gesloten, een datalekkenregister wordt bijgehouden en dat er beleid is opgesteld voor het uitvoeren van ‘Data Protection Impact Assesments’.
Er is een begin gemaakt met het toetsen van de werkprocessen aan de beginselen uit de AVG. Ook is er ingezet op bewustwording van werknemers.
Weerbaar bestuur
In het licht van een sterke democratie en weerbaar bestuur is in 2019 (onder meer) voor onze gemeente een ondermijningsbeeld opgesteld. Dit wordt in 2020 met de gemeenteraad besproken. En er is in 2019 door de gemeenteraad een kwetsbaarheidsscan uitgevoerd.
Het meerjarenbeleidsplan Integrale Veiligheid 2019 - 2022 is in het voorjaar van 2019 vastgesteld. Hierin zijn de belangrijkste speerpunten genoemd voor de komende jaren op het gebied van veiligheid: woninginbraak, hennep en ondermijning, jeugd(overlast), middelengebruik en personen met verward gedrag, veilig ondernemen en veilig uitgaan, verkeersveiligheid en zelfredzaamheid.
Passende financiële verhoudingen
Een goede inrichting van de financiële verhoudingen tussen het rijk en de andere overheden is belangrijk voor een succesvolle uitvoering van de maatschappelijke opgaven die in het IBP zijn opgenomen. In 2019 is een onderzoek uitgevoerd naar een andere inrichting van het gemeentefonds. Uit het gemeentefonds ontvangen gemeenten geld van de rijksoverheid. Het onderzoek was nodig omdat er scheefgroei was ontstaan tussen gemeenten in de bijdragen die zij ontvangen en omdat het systeem te ingewikkeld werd. Begin 2020 werden de uitkomsten van een nieuwe verdeling bekend. De VNG heeft de modellen voor de nieuwe verdeling getoetst en komt tot de conclusie dat de verdeelformules voor het sociaal domein een verbetering zijn, maar dat er in het klassieke domein nog verbeteringen nodig zijn. De VNG is bovendien van mening dat het totale budget groter moet, voordat de herverdeling door kan gaan. Dit om alle taken die op het bord van de gemeenten liggen uit te kunnen voeren. Twee-derde van de gemeenten lijkt er op achteruit te gaan. Dit geldt ook voor onze gemeente en dit baart ons grote zorgen. Wij vinden dat de nieuwe verdeling in deze vorm geen doorgang kan vinden en maken dit via de geëigende kanalen landelijk aanhangig.

De minister heeft inmiddels aangekondigd extra onderzoek nodig te hebben omdat ook in de ogen van het ministerie de nieuwe inrichting ongewenste effecten heeft: een verschuiving van het geld van het oosten naar het westen van Nederland en van het platteland naar de steden.
Vanwege de nadelige effecten en het extra onderzoek naar een beter verdeelmodel, schuift de andere inrichting van het gemeentefonds in ieder geval een jaar op (van 2021 naar 2022). Staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken heeft dit de Tweede Kamer laten weten.

In deze jaarverantwoording vragen wij ook aandacht voor een belangrijke na de balansdatum gebleken gebeurtenis. De wereldwijde uitbraak van het griepvirus COVID-19 (Corona) eind februari 2020 heeft een enorme impact op ons allemaal. Deze pandemie leidt tot ongekende omstandigheden, die ook veel beleidsterreinen raken van onze gemeente. Aanvullend op de landelijke maatregelen van het rijk spelen wij als lokale overheid een belangrijke rol in de aanpak van COVID-19. Bijvoorbeeld op het gebied van handhaving van de richtlijnen van het rijk in de publieke ruimte, de dienstverlening en zorg voor inwoners die aangepast zijn aan de omstandigheden waarin zij terecht zijn gekomen en de uitvoering van de bijzondere bijstandsregeling die landelijk getroffen is voor zelfstandigen zonder personeel. Zorginstellingen en gecertificeerde instellingen, waaronder ook jeugdhulpinstellingen, kunnen uitstel voor de jaarrekening 2019 vragen tot 15 juli 2020. Wanneer onze zorgaanbieders dit doen kan dit effect hebben op onze processen zoals de termijn waarbinnen wij onze jaarrekening (na accountantscontrole) kunnen vaststellen. We streven naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van de noodzakelijke (digitale) besluitvorming en nemen daarvoor de nodige interne maatregelen.